Blog

Hissedilebilir yüzey, tüm iç ve dış mekanlara uygulanabilen görme engelli bireylerin daha rahat ve kolay hareket etmelerini sağlayan polimer esaslı kabartmalı bir yüzey kaplama ürünüdür. Bu yüzeyler, ayakkabı tabanı ve beyaz baston ile hissedilebilen, uygulanan zeminden farklı bir profile sahip olan; cam elyaf takviyeli polyester esaslı olan kompozit malzeme, özel alaşım alüminyum ve seramik vb. malzemelerden yapılan yüzeylerdir. Görme engeli olan bireylerin dokunma duyularına hitap ederek, az gören kişilerin de daha iyi algılamalarını sağlayarak; kamuya açık alanlarda onları yönlendirmek ve yön değiştirmelerini kolaylıkla sağlamaları için tasarlanmışlardır. Bu yüzeyler, zemin üzerinde kabartma dokulu olan zemin ile tezat renkte olan yüzeylerdir. Görme engelli olan bireylerin diğer bireylere oranla dokunma duyuları daha çok geliştiği için hissedilebilir yüzey uygulaması da bu bağlamda görme engellilere yardımcı olmak için yapılan zorunlu bir uygulama olmuştur. Birçok çeşidi olan bu uygulama, görme engelli bireyleri bulunduğu konumdaki muhtemel tehlikelere karşı uyarmak ve varılması amaçlanan yerlere güvenli bir şekilde varmalarını sağlamak için uygulanır. Görme engeli olan bu kişilerin özellikle kaldırımları başkalarına ihtiyaç olmadan kullanabilmeleri büyük önem arz eder. İlk olarak Japonya’da kullanılan bu uygulama ülkemizde ve dünyanın birçok yerinde de artık yasal olarak zorunlu hale gelmiştir. 2006 yılında resmi gazetede yayınlanmış olan bir genelge ile görme engellilerin de toplumsal hayata katılımının tam olarak sağlanması ve hayatlarının güvenli hale getirilmesi için kamuya açık olan tüm alanların ve tüm toplu taşıma araçlarının gerekli olan düzenlemeleri yapmasıyla hissedilebilir yüzey kullanımı daha da artmıştır. Gerek duyulan tüm alanlara yapılması için ilgili çalışmalara günümüzde hala devam edilmektedir. Görme engelli bireylerin yanında az görenlerin de hayatını kolaylaştırmak için sarı gibi dikkat çekici fosfor renklerde üretilen bu uygulama, talep görmesi durumunda farklı renklerde de üretilerek, üzerine logo, şekil veya yazı eklenmesi de mümkün olabilmektedir.

 HİSSEDİLEBİLİR YÜZEYİN GENEL ÖZELLİKLERİ NELERDİR?

Görme engelli bireylerin çevre ile ilgili tüm gerekli yön bilgileri ile tehlikelere karşı uyarmak ve yönleri algılamaktaki zorluklarını gidererek onları birazcık da olsa rahatlatan bu uygulamanın genel özelliklerine değinirsek; öncelikle görme engelli bireyleri doğru ve güvenli bir şekilde yönlendirerek varacakları yere kolaylıkla ulaşmalarını sağlayacak şekilde uygulanmalıdır. Görme engeline sahip bu bireyleri çevresindekiler hakkında bilinçlendirecek şekilde bilgiler vermelilerdir. Kolaylıkla hissedilebilir olmaları da diğer önemli noktalardandır. Görsel zıtlıklar ve hissedilebilir kabartma profilleri sayesinde bitişik bulundukları yerlerden kolaylıkla ayırt edilebilir olmalılar. Kullandığı süre boyunca fark edilebilirliklerini kesinlikle yitirmemeliler. Bu ürünler ultraviyole ışınlara karşı dayanıklı olmalı ve renkleri solmamalıdır. Ayrıca kullanım süresi boyunca deforme olmamalıdır. Bunun yanında görme engelli bireyler dışında kalan diğer kullanıcıları ise kesinlikle rahatsız etmeyecek şekilde olmalıdır. Hissedilebilir yüzeyler beyaz bastonla hissedilebilir olmalı ve az gören bireyler tarafından da rahatlıkla fark edilebilmelidir. Basit ve sürekli olmalıdırlar. Karmaşık ve anlaşılmaz şekilde uygulama yapılmamalıdır. Düzgün, güvenli ve engelsiz olması önemlidir. Canlılara ve çevreye zarar vermeyen malzemeden üretilip, farklı hava şartlarına uygun olmalı ve kaydırmazlık özelliğine sahip olması gerekir.

 HİSSEDİLEBİLİR YÜZEYLERİN TEKNİK ÖZELLİKLERİ NELERDİR?

-Hissedilebilir yüzeylerin en yüksek teknolojiye sahip olan enjeksiyon makineler aracılığı ile üretimlerinin yapılmış olması gerekir.

-Bu ürünler Resmi Gazetede yayınlanarak yürürlüğe giren Yapı Malzemeleri Yönetmeliği her bakımdan uygun olarak üretilmelidir.

-Hissedilebilir yüzeyde kullanılan malzemesi ve bu malzemenin yerinde uygulanması Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlı Hissedilebilir Yüzey Çalıştayı Raporu standardına uygun olarak yapılmalıdır.

-Hissedilebilir yüzeyler, tüm üretim hataları riskine karşı 5 yıl boyunca garantili olmalı, uygulama hatalarına karşı ise 1 yıl boyunca gerçek garanti kapsamı altında olmalıdır.

-Hissedilebilir yüzey ürünleri iklim şartlarından kesinlikle etkilenmemelidir. – 25 derece ile + 70 derece arası sıcaklıklara bile dayanıklı olacak şekilde üretilmelidir.

-Hissedilebilir yüzey ürünleri dayanıklı, deforme olamayan, kir tutmayan ve kolay temizlenebilen özelliklere sahip olmalıdır.

 HİSSEDİLEBİLİR YÜZEY KULLANIM ALANLARI NERELERDİR?

Görme engeli olan kişilerin günlük yaşamlarında daha rahat hareket etmeleri için tüm iç ve dış mekanlara rahatlıkla uygulanabilen kabartmalı yüzey olan bu ürünlerin kullanım alanları; yaya geçitleri, hava limanları, metrolar, duraklar, kaldırım hatlarının üzeri, kaldırım rampalarının önleri, gişeler, engeli olan kent mobilyalarının çevresi, istasyonların önleri, hastaneler, bankalar, valilikler, camiiler, okullar, üniversiteler, alış veriş merkezleri gibi birçok iç ve dış mekanda uygulaması yapılır. Yapılması gereken tüm iç ve dış mekanda kullanımı kanun ve yönetmelik gereği zorunlu olmuştur.

HİSSEDİLEBİLİR YÜZEY ÇEŞİTLERİ NELERDİR ?

Hissedilebilir yüzeyler, kılavuz yüzey, uyarıcı yüzey ve eliptik yüzey olmak üzere 3 farklı şekilde uygulanır. Bu üç yüzey de kendi içinde farklı özellikleri barındırır. Bu özelliklere detaylı olarak değinirsek;

-Kılavuz yüzeyler: Çubuk şeklinde kabartılmış ve hareket yönüne paralel olarak tasarlanmış yüzeyler olup, görme engellilerin gideceği yöne güvenli bir şekilde ulaşmalarını sağlar. Bir yürüyüş doğrultusunu veya belli bir noktayı işaret eden kullanımı oldukça rahat tasarımlardır. Bu yüzeyler iç mekan için kullanılacak ise kirlenmezlik ilkesi temel alınarak üretilmeli, dış mekan için kullanılacak olanlar ise üzerindeki tırtıklar ile kaydırmazlık ilkesi baz alınarak üretilmelidir. Tercihe göre hem çift renk hem de tek renk olarak üretilmeleri mümkündür.

-Uyarıcı Yüzeyler: Nokta ya da kubbe şeklinde olan bu yüzeyler ise kabartılmış izler şeklindedir. Yalnızca belli bir tehlikeye ya da bir karar noktasına dikkat çekmeyi amaçlayan tasarımlardır. Bu yüzeylerin amacı, yol üzerindeki her hangi bir değişikliğin uyarısını önceden vermektir. Örnek olarak yaya geçitlerini, kaldırım ve rampa önü seviye farklılıklarını verebiliriz. Çift ve tek renk olarak üretilmekte ve kılavuz yüzeylerdeki gibi iç ve dış mekana uygun olarak üretilirler.

-Eliptik yüzeyler: Bu yüzeyler ise kabartma dokusu elips şeklinde düzenlenmiş olan yüzeylerdir. Amacı görme engellileri raylı sistemlerde, örneğin metrolarda, peron ve zemin geçitlerinde seviye farklılıkları ile ilgili uyarmak ve bilgi vermektir. Diğer yüzeylerin dış mekanları gibi kaydırmazlık ilkesine uygun olarak üretilmelidir.

 HİSSEDİLEBİLİR YÜZEY RENK ÇEŞİTLERİ NELERDİR?

Hissedilebilir yüzey uygulamalarında renk seçimi çok önemli bir kriter olup, burada dikkat edilmesi gereken nokta en doğru rengin seçilmesidir. Çünkü bu yüzeyler sadece görme duyusunu tamamen kaybetmiş bireyler için değil; kısıtlı görme duyusuna sahip kişiler için de yön gösterici ve uyarıcı olmasından dolayı çevresi ile zıt renkte ve dokuda olması son derece önemlidir. Örneklendirecek olursak, bazı hastalıklar sonucunda görme bozukluğu oluşan bireylerin dokunma duyularında da kayıplar olabilmektedir. Bu durumdan ötürü bu bireyler hissedilebilir yüzey döşemesin kabartmalı dokusunu algılamakta zorluk çekerler. Ancak döşeme zıt renklerde seçilirse, bu rahatsızlığa sahip olan bireyler farklı renkli olan bu yüzeyi takip ederek varmak istedikleri yere daha kolay ve rahat ulaşabilirler. Hissedilebilir yüzeyler kullanıldığı ülkelerde tercihe göre farklı renk ve dokularda üretilebilmektedir. Ancak yüksek derecede parlak seviyesine sahip olan, dikkat çeken ve görsel olarak da daha kolay fark edilen sarı renk kullanımı en yaygın kullanılan renk olma özelliğindedir.